श्रीकृष्णनीती भाग २१

श्रीकृष्णनीती भाग २१

(कॉपी राईट नोंदणीकृत लेखमाला)

श्री गणेशाय नमः !!! श्रीगुरुवे नमः !!!

महाभारत , जे मुख्यत्वे असत्य, दंभ, दुराचार, अन्याय, लोभ,अनीती,अत्याचार,टोकाचा अभिमान, अमर्याद गर्व, यांविरुद्धची सभ्यता,सुसंस्कृतपणा,निकोप व्यवहार, नीतीमूल्य, निगर्वीपणा,न्याय याच्याशी असलेली लढाई वा युद्ध यांची महागाथा आहे.मुळात यातील काही संघर्घ, जो स्वतः श्रीकृष्ण यांचा. त्यांनी अनेक असुर शक्तींशी संघर्ष केला. ज्यात स्वतः कंस,चाणूर,नरकासुर, शिशुपाल इत्यादी ज्या सर्वांना त्याने मारलं. काही शक्ती ज्यांचा ते वध करू शकत नव्हते, त्यांना त्यानी परस्पर वा दुसर्यां करवी वध करवून संपवलं. 

उदाहरणार्थ यवनासूर,जरासंध इत्यादी.श्रीकृष्णाने आपलं दैवत्व अनेक प्रसंगात सिद्ध केलं आहे. जे जन्मतः कंसाच्या कारागृहातून गोकुळला वसुदेवाच्या माध्यमातून झालेला प्रवास येथेच सिद्ध होतं.तरीही वयाच्या काही महिन्यात पुतना,तृणासुर ,वृषभासुर व बकासुर,आठव्या वर्षी कंस आणि चाणूर यांचा वध इत्यादी घटनांमधून ते दाखवून  दिलं.

 

श्रीकृष्णाचं अस्तित्व वा नियंत्रण देखील अनेक प्रसंगात दिसून येतं . त्यावेळच्या काही मोजक्या मुसद्दी व्यक्ति मत्वात श्रीकृष्ण नक्कीच उच्च होते. यात वाद नाही. त्यांचा मुसद्दीपणा व दूरदृष्टी अनेक घटनांमधून दिसून येते. ज्येष्ठ बंधू श्रीबलराम यांचा विरोध असल्याकारणाने परस्पर अर्जुना करवी सुभद्राहरण करवून सुभद्रा व अर्जुन यांचा घडवून आणलेला विवाह, त्यासाठीची योजना व कार्यद्धतीबाबत अर्जुनाला पूर्ण मार्गदर्शन करून, बंधू म्हणून सुभद्रेप्रती आणि सखा म्हणून अर्जूनाप्रती आपल कर्तव्य आणि कूटनीती दोन्ही साध्य केलं. 

महाभारत युद्धात कर्णाचं इंद्रास्त्र काढून वा वापरून संपवण्यासाठी घटोत्कचाचा उपयुक्त वापर, गुरू द्रोण याना संपवण्यासाठी, अश्वत्थामा क्या मृत्यूचा कट आणि दृष्टद्युम्न याच्या प्रणाचा वापर करून घेणं, भिष्मां साठी द्रौपदीचा उपयोग करून घेणं, जयद्रथ वधासाठी ग्रहण स्थितीचा सदुपयोग इत्यादी अनेक दाखले देता येतील. हे फक्त रणातील डावपेच झाले. पण अश्या अनेक युक्त्या, प्रयुक्त्या, क्लृप्त्या श्रीकृष्णाने उपयोगात आणून अनेक मापदंड, नव्हे नीतीनियम घालून दिले. समस्त महाभारत हे नीच आणि उच्च व्यक्तित्वांचा संघर्ष आहे. कळत नकळत, प्रत्येक जण यात कुठल्यातरी बाजूला ओढला गेला आहे. तटस्थ राहिलेले फक्त श्रीबलराम. 

कौरव आणि पांडव यांना प्रतिकात्मक पाहिलं तर मूळ पंचमहा भूतांच्या शरीरात स्थित आत्मरूपातील श्रीकृष्ण, पंचेंद्रियरूप पाच पांडव, अनंत रूपातील या जन्मातील व संचितात मिळालेल्या वासनारूपातील शत कौरव आणि त्यांच्यातील काम आणि क्रोधरूप दुर्योधन व दुःशासन, मनातील वासनेची ओढ लागलेला व वासनेवर पुत्रवत प्रेम करणारा आंधळा धृतराष्ट्र, मनातील वासनेत सापडलेले द्वंद्व रूपातील भीष्म, 

गुरुसम वाटणारे परंतु अंती आपल्याच विरुद्ध जाणारे भौतिक जगतातील मिथ्यारूप शिक्षणाचे द्रोण आणि या वासनेच्या महासागरात परिस्थितीवश हतबल मायारुप कर्ण आणि मिळालेल्या संधीचा वा जन्माचा सदुपयोग न करून घेता संसाररूपी चक्रात स्वतःला मुद्दाम, जाणून बुजून वा कळत नकळत अडकवलेला अश्वत्थामारूप देह, जो यासर्व युद्धात देहाच्या, वासनेच्या, भोगाच्या माध्यमातून अनंत जन्मांसाठी आत्म्याला पुन्हा पंचमहा भूतरूप देहात गुंतवून भोग भोगायला लावणारा अश्वत्थामा.  

इतका सोप्पा अर्थ लावला तर लक्षात येतं की हे महायुद्ध हे खरंच धृतराष्ट्र आणि कृष्ण यांच्यातीलच मुख्य द्वंद्व आहे. कारण वासनेला पोसणारं, त्याला सांभाळणारं आणि त्याचा प्रेमाने प्रतिपाळ करणारा आंधळा धृतराष्ट्र अर्थात मनातील मोह, लोभ, मद, मत्सर, दंभ, काम, क्रोध इत्यादी अवगुण आणि अंतरात्म्या च्या आवाजातील व्यासरूप आपला स्व जो ओळखून आत्मरूप श्रीकृष्णाच्या अनुषंगाने व त्याच्या आज्ञेने जीवनाचं हित साधलं तर पंचेंद्रियरूपातील अर्जुन बंधू नौका नक्कीच भावसागरातून पार नेतील. 

यातील अजून एक गर्भितार्थ हा आहे की जर वासनेच्या तालावर चालणारा देह नितीमत्तारूप द्रौपदीला हात लावून तुम्हाला पथरहित करण्याचा यत्न करतो, अश्या वेळी अंतरातम्याच्या श्रीकृष्णाचा धावा करून, संकट समयी साद घातल्यास आत्मा नक्कीच सहाय्यार्थ येईल. परंतु त्यासाठी आत्म्याचा आवाज ऐकण्याची मनाला जाणीव असली पाहिजे, नव्हे तशी सवय मनाला जाणीव पूर्वक जडवून घेतली पाहिजे. तरच आपला आतला आवाज आपल्याला ओळखता येईल. 

याचं गुह्यार्थाने आता उद्यापासून मोहमदृप आंधळा धृतराष्ट्र आणि अंतरातम्यातील श्रीकृष्ण यांच्यातील संघर्ष बघूया.

श्रीकृष्णाय नमोनमः !!! हरये नमः !!! योगेश्वराय नमः !!!!

सद्गुरु चरण शिरसावंद्य !!!

क्रमशः

©® संकल्पना व लेखन :  प्रसन्न आठवले (कॉपी राईट नोंदणीकृत लेखमाला)

२४/०५/२०२०

भाग एकविसावा  समाप्त

ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ

श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री ॐ