श्रीकृष्ण नीति १४

श्रीकृष्ण नीति १४

(कॉपी राईट नोंदणीकृत लेखमाला)

श्री गणेशाय नमः !!! श्रीगुरुवे नमः !!!

दुर्योधनाबरोबर असलेलं व त्याचप्रमाणे त्याच्याबरोबरच संपलेलं अजून एक महान व्यक्तित्व. ज्याच्या दुर्दैवाचा फेरा जन्माने सुरू होतो.एक शूरवीर उपेक्षित राहिलेला, क्षत्रिय असुनही सुतपुत्र म्हणून हिणवला गेलेला, अजेय योद्धा असूनही अपात्र ठरलेला,अस्त्र शस्त्र, दिव्यास्त्र असूनही त्याचा वापर न योग्य समयी करता आलेला, जन्माचं रहस्य माहीत नसल्यामुळे भगवान परशुराम यांच्याकडून शिक्षण घेऊनही मिळालेल्या शापामुळे, त्या अस्त्रांचा उपयोग न करू शकलेला असा अलौकिक वीर, पण प्रारब्धाच्या विचित्र चक्रात अडकलेला महावीर, दान वीर कर्ण. जिथे क्षत्रियत्व सांगावं लागलं आणि तिथे ते मान्य झालं नाही, परंतु श्रीपरशुराम यांच्याकडे,क्षत्रिय नाही या समजुतीने, ग्रहण केलेलं अस्त्र शस्त्र ज्ञान, त्यांनी निव्वळ एका प्रसंगवरून क्षत्रियत्व ओळखूलं, म्हणून शाप दिलेला. 

जन्मतः शरीरावर कवच आणि कानात अजेंयत्वाची कुंडलं मिळालेला, परंतु योग्य वेळीच ही कवचकुंडलं काढून घेण्यात आलेला. सुर्यपूत्र आणि ज्येष्ठ कौंतेय असूनही रिक्त हस्त असलेला, जीवनात इतका उपेक्षित कदाचित पृथ्वीच्या पाठीवर कोणीही नसेल. बर ही उपेक्षा कोणी जाणूनबुजून यांच्या माथी मारली का ? तर तसही नाही.

हा क्षत्रिय आहे हे कोणालाही माहीत नाही, एक कुंती आणि श्रीकृष्ण याव्यतिरिक्त. सर्वात पहिली संधी द्रौपदी स्वयंवरात सुतपुत्र म्हणून खुद्द द्रौपदीनेच नाकारली. आधीचं सर्व आयुष्य प्राविण्य मिळवण्यात आणि उरलेलं आयुष्य गुणवत्ता सिद्ध करण्यात घालवावं लागलं. सुतपुत्र नाही हे माहीत असूनही ते सिद्ध करता येत नव्हतं. ज्या क्षणी माहीत झालं, त्यावेळी इतका उशीर झाला होता की, पुन्हा मागे जाऊन, हातातून नसटलेली दैवाची दोर हातात परत मिळवणं अशक्य होतं. कारण मित्राच्या उपकारांच्या ओझ्यात वाहावत गेला आणि कुकर्मात भागीदार झाला. 

दुर्योधन जो निव्वळ पांडवांवर जळत होता, त्याला पांडवां विरुद्ध एक तोडीचा प्रतिस्पर्धी मिळाला, या कारणास्तव कर्णाला त्याने जवळ केलं. त्याच कारणासाठी त्याला मानमरातब दिला. अंग देशाचं राज्य दिलं. या एका दैवी गुणासाठी दुर्योधनाने पुढे केलेला मैत्रीचा हात नियतीच्या विचित्र ललाटामुळे स्वीकारून, जगात आपली कुवत सिद्ध करण्याची मिळालेली संधी स्वीकारण्यावाचून कोणताही पर्याय नियतीने शिल्लक ठेवला नव्हता. 

कारण तात्कालिक राजकीय व सामाजिक व्यवस्थेत इतके प्रस्थापित महावीर असताना, स्वतःला सिद्ध करण्यासाठी अजून झगडणं , हा स्वतःच्या कर्तृत्वाचा अपमान ठरला असता, याची जाणीव असल्याने, दुर्योधनाची मित्रत्वाची हाक कानावर, ग्रीष्मात तप्त धरित्रीला जाणवलेल्या पहिल्या पाऊसधारांसारखी वाटली. स्वीकारावी लागली आणि नियतीने मित्रत्वाच्या नात्यात कर्णाचं भविष्य बांधून टाकलं कायमचं.

म्हणून आजवर उपेक्षित व्यक्तीला दुर्योधनासारख्या नीच प्रवृत्तीच्या व्यक्तीची साथ घ्यावीशी वाटली. हे कर्णाच्या दुष्कृत्याचं समर्थन नाही वा त्यासाठीची मखलाशी नाही. पण कर्णाची अपरिहार्यता वर्णन करण्याचा प्रयत्न. आपण सर्वगुण संपन्न आहोत, याची जाणीव असणं आणि फक्त जन्म या एकाच गोष्टींमुळे तो मान, गुणवत्ता सिद्धीची ती संधी, राजकीय व समाज व्यवस्थेत ते एक स्थान, मिळू न शकणं, ह्याचं दुःख काय असतं, हे कदाचित कर्ण जन्मानेच समजू शकतं. सुतपुत्र कर्ण ते अंगराज कर्ण हा प्रवास म्हणजे कर्णासाठी एक दिव्य होतं आणि अंगराज होण्याच्या या एका प्रसंगाने नियतीने कर्णाच्या अंताची सुरवात केली. किंवा कर्णानेच ती स्वहस्ते लिहून ठेवली अशी म्हणता येईल. 

कवच कुंडलं सांगत होती की तू एक दिव्य बालक आहेस, सुतपुत्र नक्की नाहीस. तुला अलौकिक सिद्धी देऊन नियतीने जन्माला घातलंय. परंतु त्याच नियतीने तेच गुण सिद्ध करण्याची संधी, निव्वळ जन्माचं रहस्य लपवून, नाकारली. आपला जन्म हा रथ हाकण्यासाठी नाही, सारथी होण्यासाठी नाही, हे समजत होतं, जाणवत होतं, माहीत होतं. पण कोण आहोत याचं उत्तर सापडत नव्हतं. संपूर्ण आयुष्य या एका द्वैताच्या मागे लागून घालवली. त्यासाठी स्वतःला गुणवान सिद्ध केलं. 

चुकीच्या मित्राची मैत्री नियतीच्या फेऱ्यामुळे, फटक्यामुळे स्वीकारावी लागली आणि त्याचबरोबर त्याच्या सर्व गैरकृत्याचा तो एक भाग झाला. दुर्योधनाचा सहकारी झाला, त्याच्या सर्व दानवी कृत्यांचा मूक साथीदार झाला आणि संगती संग दोष: या उक्तीप्रमाणे त्यात सहभागी झाल्याकारणाने स्वहस्ते लिहावी लागलेली नियती, योग्य वेळी समोर उभी राहिली. आपल्याच कोषात राहून, चुकीच्या संगतीत राहून, पांडव मत्सर आणि कुचेष्टा यात समभाग घेतला, त्याचं कर्मानी त्याचा घात आणि शेवट केला. 

कर्णाबद्दल अजून पुढे, उद्या पाहू. 

श्रीकृष्णाय नमोनमः !!! हरये नमः !!! योगेश्वराय नमः !!!!

सद्गुरु चरण शिरसावंद्य !!!

क्रमशः

©® संकल्पना व लेखन : प्रसन्न आठवले (कॉपी राईट नोंदणीकृत लेखमाला)

१६/०५/२०२०

भाग चथुर्दश समाप्त

ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ

श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री