अध्यात्म विराम १००

अध्यात्म विराम १००

ईश्वराने आपल्यासाठी पाहिलेले आणि आपल्या हिता साठी केलेले सर्वकाही एक पिता म्हणून, एक आई म्हणून केलेलं निजकर्तव्य आहे किंवा असते. यामधे सखा म्हणून तत्वतः काही असेल असं मला वाटतं नाही. त्यासाठी ईश्र्वराशी वेगळ्या नात्याची आवश्यकता आहे. वेगळ्या याचं महत्वाचं कारण म्हणजे, प्रत्येक जीवाला आपण जीवनात आल्यानंतर,स्वतःच्या पद्धतीने जीवन जगण्याचा मोठा अधिकार, विधात्याने दिला आहे. याचा उपयोग, सदुपयोग आणि दुरुपयोग करायचं स्वातंत्र्य सुद्धा त्याचं ईश्वराने दिलेलं आहे. 

त्या स्वातंत्र्याचा उपयोग करून माणसाने अनेक गोष्टी साध्य केल्या आहेत, कित्येक गोष्टीत आपल्या मर्यादा उल्लंघन करून, आपल्या जीवनाला घोर अंधारात नेलेलं आहे. काहींनी व्यक्तिगत स्वतःच्या आयुष्यात अनेक दुष्कर्म किंवा अज्ञानाने चुकीची कर्मे करून, आपल्या साठीचा मार्ग बिकट करून घेतला आहे किंवा घेतात. आत्म्याचा प्रवास हा अनंता पासून अनंता पर्यंत आहे.  

त्यामुळे, गत कोणत्याही एखाद्या जन्मात देहाने, बुद्धीने, वाचेने व मनाने केलेल्या चुका,अपराध पुढील हे कोणत्याही जन्मात, वेगळ्याच देहाला भोगावे लागतात. यात आपण गफलत ही करतो की, आपल्याला फक्त सद्य जन्म ज्ञात असल्यामुळे, आपण अजूनच गोंधळात पडतो की, हे काय माझ्या भोगत आलेलं आहे. हे का मला सहन करावं लागत आहे. 

एका संकुचित अर्थाने ते म्हणणं योग्य आहे. कारण जीवन म्हणजे हा जन्म आणि हाच देह, हेच खरं, असं संकुचित दृष्टीने पाहण्याचं अज्ञान ज्यावेळी असतं, त्यावेळी आपण फक्त आणि फक्त मार्ग भ्रष्ट होण्या शिवाय काहीही करत नाही. बरं हे अज्ञान बरेचदा संधी पाहून प्रकट होतं. म्हणजे जिथे आपण उपभोगाच्या वा सुखाच्या काळात असतो तेंव्हा, हेच अज्ञान आपल्याला हे पटवून देतं की, हे सर्व प्राप्त होण्यात आपली कर्मे कारणीभूत आहेत. 

इतक्या संकुचित विचाराने आपण त्या सर्व सुख व उपभोग प्राप्तीचं श्रेय स्वतःकडे घेतो. पण ज्यावेळी जीवन दुःखं, भोग या काळात प्रवेश करतं, त्यावेळी मात्र, हेच अज्ञान उलटं होऊन प्रकट होतं. म्हणजे त्यावेळी आपल्याला हे जाणिवेत येतं की, अरे या जन्मात मी कोणाचंही वाईट, गैर केलेलं नाही, तरीही माझ्या वाट्याला हे भोग का यावेत.

म्हणजेच हे अज्ञान हा आपल्या अपसमजाचं कारण आहे. अपसमज हा, गैरसमज किंवा अज्ञान व समज म्हणजे पूर्ण ज्ञान यांच्या मधे असते. आपण हे जाणतोच की पूर्ण अज्ञान किंवा पूर्ण ज्ञान हे केंव्हाही उत्तम कारण अर्धवट ज्ञान हे बरेचवेळा, आपल्या विनाशाला किंवा अधोगतीला कारणीभूत असतं. याच अज्ञान व ज्ञान अर्थात समजाच्या या खेळात आपण कसे भ्रमिष्ट होतो, यावर उद्याच्या भागात विचार करूया.

क्रमशः

श्रीकृष्णार्पणमस्तू!! 

©® संकल्पना, विचार व लेखन : प्रसन्न आठवले

०८/०२/२०२३

9049353809 व्हॉट्सॲप

9960762179