भोग आणि ईश्वर ४४४

भोग आणि ईश्वर  ४४४  (१डिसेंबर, २०२० पासून अखंड) 

आता ह्या तीन भुकांचा जो त्रिकोण आहे, ती या भूतलाची त्रिमिती आहे. कारण या भूलोकाबाहेर, या तिन्ही प्रकारच्या भुका नाहीत. त्यामुळे त्यासाठीची आसक्ती, अतृप्ती, ओढ इत्यादी काहीही नाही. म्हणजे तिथे वासना नाही त्यामुळे वासनांमागे पळणारी बुद्धी, पाळणारा देह व पळणारं मन नाही.म्हणजे देह तो, बुद्धी ती आणि मन ते, असे तिन्ही सामान्य जन नाहीत. 

म्हणजेच कोणत्याही प्रकारची भूकच जर अस्तित्वात नाही, तर मग त्यासाठीची धडपड, ओढ, मनाचा व देहाचा संबंध व त्यासाठी बुद्धीची धावपळ नाही व मनाची ओढाताण नाही. याचा अर्थ असा होतो की, जिथे अशी शून्यवस्था येते किंवा सुख, दुःखं लाभ हानी, भोग उपभोग याबाबत उदासीनता येते, तिथे स्थितप्रज्ञावस्था प्राप्त होते. कारण तिथे बुद्धीला मनाला स्थिरता येते. 

स्थिरता कशी, तर कोणत्याही प्रकारच्या भावनेचा, तरंगांचा, कर्माच्या कसल्याही गोष्टीचा, दुःखाचा वा सुखाच्या बारीक ते मोठ्या आघाताचा काहीही परिणाम होत नाही किंवा त्याने मनाचा तोल कणभरसुद्धा ढळत नाही. कारण तिथे कर्म करण्याचा आपला अधिकार, ज्ञानाने मान्य झालेला असतो. 

मन आणि आत्मतत्त्व हे सर्व जाणिवांनी युक्त झालेलं असल्यामुळे, प्रत्येक छोट्या ते मोठया गोष्टींची कारण मीमांसा ही आपल्याच कर्माशी येऊन पोचते याची जाण येत, ज्यामुळे, मिळालेल्या सुखाचा आणि भोगाव्या लागणाऱ्या दुःखाचा परिणाम, अश्या व्यक्तीच्या मनावर शून्य असतो. 

देहाची मनाची व बुद्धीची भूक, जी अनेक प्रकारांनी, अनेक इंद्रियातून व्यक्त होते आणि ती भागवण्यासाठी, धडपडणारा देह, व देहातील मन व त्यामागे जीव, या भुकांमागे ओढला जातो. म्हणजे या भुकांचा आवाका जसा व जितका जास्त त्याप्रमाणे, जीवाची जन्मजन्मांची धडपड जास्त. म्हणजे आपण करत असलेली प्रत्येक कर्माची सुरवात आणि त्याचा शेवट हा, या भुकेप्रत येऊन पोचतो. 

म्हणजेच जसजसा माणूस या भुकेच्या आधीन होत जाईल, तसतशी कर्माची प्रत कमी कमी होत जाईल. यावरच एक उपाय म्हणून उपास वा उपवास ही प्रथा, खरतर तर देह, मन बुद्धी याद्वारे आत्म्याला, या अवाजवी भुकेतून, काहीकाळ मुक्त ठेवण्यासाठी, पडली. म्हणजे या उपवासाच्या माध्यमातून, मी देह ते मी आत्मा हा प्रवास किंवा या प्रवासाचं चिंतन करता यावं किंवा केलं जावं, अश्या अपेक्षेने, ही व्यवस्था पूर्वजांनी करून ठेवली. 

या सर्वाचा तपशीलवार विचार आणि चिंतन उद्याच्या भागात पाहूया. पण तोपर्यंत आपण नामाने, मनातील खऱ्या ईश्वराच्या समीप जाण्याचा प्रयत्न करूया. 

भोग आणि ईश्वर भाग १  (लेख क्र १ ते ६७) व भाग २ (लेख क्र ६८ ते १३७), ही पुस्तकं उपलब्ध आहेत. आपण खाली दिलेल्या मोबाईल नंबरवर संपर्क साधून, , पुस्तक मागवू शकता.  

©® विचार व  लेखन : प्रसन्न आठवले

१७/०२/२०२२

९०४९३५३८०९ wap

९९६०७६२१७९

🕉️🕉️🕉️

श्रीकृष्ण प्रेरणा!!श्रीकृष्णार्पणमस्तू !!