मृदुलकरांनी छेडीत तारा २

मृदुलकरांनी छेडीत तारा २

मृदुलकरांनी छेडीत तारा
स्मरते रुप हरीचे मीरा

कमलदलापरी मिटल्या अधरी
नाम मनोहर खुलता श्रीहरी
हर्षभराने तनुलतिकेवरी
पडती अमृतधारा

कालिंदीच्या नीलजलापरी
हृदयी वाहे भक्ती हसरी
तन्मयतेच्या कुंजवनी तीरी
फुलवी प्रीत फुलोरा

सालस भोळी थोर मनाची
मीरा दासी प्रभूचरणाची
मिटल्या  नयनी धुंद मनाची
रंगवी हसरी मथुरा

गीत : रमेश अणावकर
संगीत : दशरथ पुजारी
गायिका : सुमन कल्याणपूर

रमेश अणावकर एक उत्तम गीतकार, शब्दांचे जादूगार. ज्यांनी मृदुल करांनी छेडित तारा गाणं लिहिलं , अर्थात तितकंच सार्थ त्याच सोनं केलं संगीतकार दशरथ पुजारी आणि सुमन कल्याणपूर यांनी. पण शब्द लाजवाब आहेत यात शंका नाही. ज्या गाण्याबद्दल मी लिहिणार आहे, म्हणजेच जे उलगडून दाखवणार आहे, त्या गीतकाराची वानगीदाखल काही निवडक गीतं पुढीलप्रमाणे

केशवा माधवा तुझ्या नामात रे गोडवा, पाहुनी रघुनंदन सावळा लाजली सीता स्वयंवराला
हिरव्या हिरव्या रंगाची झाडी घनदाट,असा मी काय गुन्हा केला, ते नयन बोलले काहितरी , नकळत सारे घडले
निरोप तुज देता ऊर्मिला मी, पत्र तुझे ते येतां अवचित
प्रभाती सूर नभी रंगती, बोले स्वर बासरिचा, मी एकला वेड्यापरी, मी मनात हसता प्रीत.

आता गाण्याकडे वळताना मुळात हे गाणं मीराबाईंने श्रीकृष्णासाठी म्हटलंय हे ध्रुवपदालाच समजत. मीरेबद्दल लिहिणं कठीण आहे. याच कारण मीरा  फक्त भक्तीनेच समजून येऊ शकते.  उत्कट भक्तीची परमावधी आणि श्रीकृष्णांच्या भक्तीत उच्च पदावर असलेली आणि राधेनंतर श्रीकृष्णांच्या प्रेमापेक्षा विरहाग्नित आपल्या भक्तीची क्षण क्षण परीक्षा देत देत, संपूर्ण आयुष्य स्व जाळून फक्त कृष्णनामात रंगून आत्मभक्तीची ज्योत तेवत ठेवणारी कृष्णमय झालेली एक अद्वितीय कृष्णभक्त होती. आजही त्यासम दुसरं उदाहरण नाही.

माझ्यामते राधेपेक्षा मीरेने विरह जास्त सहन केला. याच कारण म्हणजे, राधेला कृष्ण हा कृष्णाजन्मांत आणि राजा होण्याआधी नक्कीच प्रत्यक्ष भेटला, बोलला, श्रीकृष्ण काय आहे हे राधेने प्रत्यक्ष पाहिलं , जाणलं, अनुभवलं त्यातून तिची भक्ती फुलत गेली. परंतु मीरेचं तस नव्हतं. ती कलियुगात श्रीकृष्णांच्या श्रवण भक्तीत श्रीकृष्ण मय झाली. तिने कृष्णाला आधी वरलं नामरूपात आणि नन्तर दर्शन घेतलं. पण राधेने कान्हाला पाहून मग भक्त झाली.

मीरेची आठवण आली की आठवतं तीच स्वच्छ पांढऱ्या साडीतील रूप आणि हातातील एकतारा.

© लेखन : प्रसन्न आठवले
२१/१०/२०१८