#श्रीकृष्णनीती #भाग२४

#श्रीकृष्णनीती #भाग२४

श्री गणेशाय नमः !!! श्रीगुरुवे नमः !!!

धृतराष्ट्र हा अंध असल्याकारणाने प्रथमपासून नकारात्मक विचाराने प्रभावित होता. अंधत्व हे फक्त त्याचं शारीरिक नव्हतं तर ते मानसिक आणि आत्मिकदेखील होतं. अन्यथा  आपल्याच सुनेचं वस्त्रहरण होत असताना खरा राजा असता तर त्याने त्या आरोपीला देहदंड नक्कीच दिला असता. परंतु  ते पुत्रप्रेमाने शक्य नसलं तरी निदान ती घटना आपल्या दरबारात आपल्याच मंत्रिमंडळासमोर होत असताना आणि दुर्योधनाचे बंधू आणि मित्र व शकुनी त्यात साथ देत असताना, एक मानव म्हणून आणि एक सर्वश्रेष्ठ कुरु राजा म्हणून हि गोष्ट थांबवणं नक्कीच धृतराष्ट्राच्या हाती होतं. या घटनेचं नुसतं साक्षित्वच धृतराष्ट्राने केलं नाही तर अप्रत्यक्षपणे त्यात साथच दिली, आपल्या हतबलतेचं जाहीर प्रदर्शन करून. 

यदाकदाचित दुर्योधन ऐकत नाही हे गृहीत धरलं तरी भीष्म पितामह यांच्या सारख्या समर्थ व्यक्तीस अधिकार देऊन हि घटना तिथल्या तिथे थांबवण्याची आज्ञा तर निश्चितच देता आली असती. पितामह भीष्म त्या सभेत हजर असलेल्या सर्व वीरांना एका क्षणात ठार करण्यास समर्थ होते हे तर धृतराष्ट्रास निश्चितच ज्ञात होतं. म्हणजेच धृतराष्ट्राची इच्छा नव्हती कि, या अपमानकारक प्रकारातून पांडवांची सुटका व्हावी वा हा या घटनेचा भोग त्यांच्या आयुष्यात येऊ नये. अन्यथा हे थांबवण्यासाठी वीरांचं सैन्य त्याच्या दरबारात उपस्थित होतं. 

मुळात हा सर्व एक मानसिक दबाव टाकण्याचा प्रकार होता. ज्यातून पांडवांसारखी सभ्य माणसं खचून जातील आणि कधीच बाहेर येऊ शकणार नाहीत. हाही एक प्रकारचा युद्ध प्रकार होता. ज्याला मानसिक युद्ध म्हणतात. कारण ज्याला आपण प्रत्यक्ष मैदानात वा रणांगणात परास्त करू शकत नाही, त्याला अश्या प्रकारे मानसिकरीत्या खच्ची केलं कि, तो या घटनेच्या इतकया दबावात राहील आणि कधीही प्रतिशोध घेण्याचा प्रयत्नच करणार नाही. यालाच एखाद्याच्या हिमतीवर वार करणं म्हणतात.  

गांधारी जर मध्ये आली नसती आणि दुर्योधनाने द्युतात जिंकलेलं सर्व पुन्हा द्यावयास लावलं नसतं तर, कदाचित पांडव आयुष्यभरासाठी या घटनेच्या दबावात राहिले असते आणि धृतराष्ट्राचा दुर्योधन व शकुनीच्या मदतीने केलेला हा डाव  बऱ्याच प्रमाणात यशस्वी झाला असता आणि धृतराष्ट्राचा  परस्पर कार्यभाग साधला गेला असता.  अन्यथा एवढ्या सर्व निंदाजनक पापकारक गोष्टी, प्रत्यक्ष पांडूच्या सुनेला वेश्या म्हटलं जाणं, या सर्व घटना आपल्या समोर कोणत्याही सभ्य वा सुजाण राजाने चालवून घेतल्या नसत्या. कारण युधिष्टिरासह सर्व पांडव आणि सभेतील भीष्मासह सर्व मंत्रीगण जसे आपापल्या भूमिकेत हतबल होते,  तशी हतबलता एका राजाची असूच शकत नाही. किंबहुना ज्या राज्याला ज्ञात आहे कि, आपल्यात एक सहस्त्र हत्तीचं बळ आहे, तो हतबल असूच शकत नाही. 

धृतराष्ट्र अंध जरूर होता परंतु तो घडणाऱ्या घटनांची परिणती काय होईल हे न समजण्याइतका मूर्ख वा अज्ञानी निश्चितच नव्हता. घडणाऱ्या घटना, त्यांचा भविष्यावर परिणाम याचं  पूर्ण ज्ञान असलेला राजा धृतराष्ट्र नक्कीच होता. मुळात  इतक्या नीच पातळीवर जाऊन एखाद्याचा मानभंग कोणी करत असेल आणि एक राजा म्हणून व एक सशक्त व्यक्ती म्हणून त्या व्यक्तीपाशी उचित बळ व अधिकार असेल तर नककीच तो राजा त्या अधिकारांचा वा दरबारातील आपल्या भीष्मांसारख्या अधिकाऱ्यांचा वापर नक्कीच करेल वा केला पाहिजे. परंतु हि एकच घटना नाही या आधीच्या भीमाला विषप्रयोग , लाक्षागृह या घटनांत पांडवांचा मानभंग होत आहे हे जाणूनही धृतराष्ट्राने पूर्ण दुर्लक्ष केलं. 

मुळात हा सर्व खेळ पांडवांच खच्चीकरण आणि त्यांचा हक्क त्यांना मिळावा या धृतराष्ट्र आणि श्रीकृष्ण यांच्यातील सुप्त संघर्षांतून घडत गेलेला आहे. राजकीय सारीपाटावर पांडव हस्तिनापूरच्या सिंहासनाचे खरे वारसदार आहेत हे प्रथम दिवशी पासून माहित असल्याकारणाने पांडवांना त्यांच्या हक्काची जाणीव राहू नये आणि काळाच्या ओघात ते हि गोष्ट विसरून फक्त आश्रित म्हणून राहावेत, जेणेकरून या मानसिकतेतून त्यांना कधीही बाहेर पडण्याची संधी मिळू नये, यासाठी अप्रत्यक्षपणे दुर्योधनाला पाठीशी घालण्याचं कार्य बेमालूमपणे करून त्याची ढाल सतत पुढे करून आपण असहाय्य आहोत हे धृतराष्ट्र सतत भासवत गेला. त्यात तो बऱ्याच प्रमाणात यशस्वी झाला. अर्थात घडलेल्या सर्व घटना त्यावेळी धृतराष्ट्राकडे असलेले अधिकार आणि सक्षम व्यक्तित्व यांचा कधीही वापर न करून धृतराष्ट्राने आपल्या मर्यादांचं प्रदर्शन करत एक प्रकारे दुर्योधनाला स्वतःच्या मनातील सुप्त इच्छा , राज्य हातात ठेवण्याची महत्वाकांक्षा आणि पांडवांना दुय्यम वागणूक याचा पुरेपूर उपयोग स्वतःसाठी करून घेतला. 

उद्या पुढे. 

श्रीकृष्णाय नमोनमः !!! हरये नमः !!! योगेश्वराय नमः !!!!

सद्गुरु चरण शिरसावंद्य !!!

क्रमशः

©® संकल्पना व लेखन :  प्रसन्न आठवले

भाग चोवीसावा  समाप्त

ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ ॐ

श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री श्री