तंत्रोक्त देवीसूक्तात दिलेलं शक्तीचं अधिष्ठान २

तंत्रोक्त देवीसूक्तात दिलेलं शक्तीचं अधिष्ठान कुठे कसं कसं वसलं आहे याचं माझ्या आकलनाप्रमाणे केलेलं विश्लेषण आणि विवेचन. ( तंत्रोक्त देवीसूक्त कॉमेंटमध्ये दिलं आहे)

१२) जगातील परमोच्च आनंद हा भगवंताच्या शांत स्वरूपात तल्लीन होण्यात आहे. समाधी , ध्यान, धारणा, एकाग्रता , चित्ताची स्थिरता , मनाची खोली जाणून घेण्याची स्थिती, आत्मा शुद्ध स्वरूपात जाणण्यासाठी जी शांती आवश्यक आहे, ती शांती, निरंतर शांती, निश्चल शांती  तूच आहेस देवी. तुझ्याशिवाय विश्व अशांत भासेल. तुझ्या अनेक व्यापक रुपात तूच योगी महर्षी ज्ञानी आणि इच्छुकांना या अलौकिक शांततेचा अनुभव देऊन कार्यप्रवृत्त ठेवतेस.

१३) परमात्म्याच्या प्राप्तीचा भक्तीरुप मार्ग असो वा त्याच्या प्राप्तीचे इतर अनंत मार्ग असोत, त्याही पुढे जाऊन लक्ष्यावर पोचण्यासाठी वा लक्षाचा पाठलाग करण्यासाठी आवश्यक महत्वाचा गुण जर कोणता  असेल तर तो म्हणजे श्रद्धा. श्रद्धा ही विश्वासाची उच्चतम अवस्था आहे. श्रद्धा ही भक्त भक्ती आणि भगवंत यांना सांधणारा दुवा आहे वा शृंखला आहे ज्यायोगे भक्तांप्रत भगवंत प्रेमवश बांधले जातात. भक्त भगवंताचे स्मरण नित्य श्रद्धेने करतो कोणत्याही संकटाचा विचार न करता.  ती श्रद्धा तूच आहेस देवी.

१४) हे देवी देहावरील सतेजता आणि प्रभा ही निश्चितच काही धर्मकार्य, भक्तिमार्गी आणि योगयाग यातून वा कर्माच्या शुद्धतेतून या देहास प्राप्त होते. ही कांतीची सतेजता, ही प्रभा तूच आहेस देवी. तुझेच तेज जे साधनेने अंतरातम्यातून पंचमहाभूतरुपी देहाच्या सभोवार प्रकट होते ते , आई तुझंच प्रतिरूप आहे आणि ते चिरकाल टाकणारं आहे.

१५) भगवान श्रीमहानारायण यांनी संकल्पातून ब्रह्मांड निर्मिती ,नाभीद्वारे उत्पन्न केलेल्या, श्रीब्रह्मदेवांकडून करवून घेतली. या योजनेत हृदयस्थ शक्तीरुप देवी श्रीमहालक्ष्मी सागराच्या पितृत्व योगाने प्रकट करून नन्तर समुद्र मंथनातून चौदा रत्नांतील एक या रुपात प्रकट करवून पुनः श्रीमहालक्ष्मीचा अर्धांगीनीरुपात स्वीकार केला. ती मूळ श्रीमहानारायणांच्या हृदयात वास करत असलेली स्वयंभू शक्ती श्रीमहालक्ष्मी तूच आहेस, हे देवी, ती तूच आहेस.

१६) मानवप्राणी आपलं अस्तित्व आपलं प्रकटीकरण आपल्या कृतीतून व्यक्त करतो. ती क्रिया असेल वा प्रतिसाद वा प्रतिक्रिया असेल त्यातून मानवाची वृत्ती वा प्रवृत्ती दिसून येते. अगदी शांतता वा मूक प्रतिसाद हा देखील वृत्तीचाच भाग आहे. ह्याच वृत्तीतून माणसाचं व्यक्तिमत्व दिसून येतं. या वृत्तीत वा व्यक्तित्वात, शक्तीरुप हे देवी, तुझाच वास आहे आणि सकारात्मक ऊर्जेचा स्रोत बनून तू माणसाला सत्कार्याला प्रवृत्त करणारी सतचित वृत्ती होऊन प्रेरित करतेस.

१७) मानवी देहातील स्मृतितून अनेक गोष्टी ज्या माणसाच्या वृत्तीचं वा प्रवृत्तीचं प्रकटीकरण आहेत, त्या देह नष्ट झाल्या पश्चात आत्म्यासोबत पुढील जन्मासाठी सोबत जातात. ज्यातून पुढील जन्मीचं संचित त्या जन्मातील देहाकडून नियत कार्य करवून घेऊन, संचिताचे फल प्राप्त करून देते. या अखंड वाहणाऱ्या स्मृतिकोषरुपात वास करणारी ऊर्जा- शक्ती वा व्यवस्था आणि त्याद्वारे संचिताचा झरा अविरत ठेवणारी आत्मशक्ती तूच आहेस , हे देवी.

१८) हे देवी, आधी विवेचन केल्याप्रमाणे क्षमाशीलता या दैवी स्वरूपात तुझाच वास आहे आणि हा साधूंना ओळखण्याचा महत्वाचा गुणविशेष आहेच. पण त्याचबरोबर सज्जनांचं हृदय हे दयेने ओतप्रोत भरलेलं असतं. ज्या ज्या ठिकाणी क्लेश, पीडा, हालअपेष्टा, जीवाला होणारा त्रास आहे तिथे तिथे साधुजनांच्या हृदयातील दयारुप वात्सल्याने त्या जडजीवाना तारणारी मायरुप मूर्ती तूच आहेस , हे महादेवी.

१९) देहातीत गोष्टीतून मनाला वा आत्म्याला साधनेतून, भक्तीतून, श्रद्धेतून, नम्रतेतून, त्यागातून, वैराग्यातून, योगातून अश्या विविध सकारात्मक क्रियातून एक प्रकारचा संतोष , समाधान , प्रसन्नता वा तुष्टता मिळते. जी आत्म्याला अनेकविध मार्गानी इच्छित लक्षाप्रत पोहोचती करते वा प्रेरक ठरते. हे देवी हा सकारात्मक तुष्टतेचा, प्रसन्नतेचा, स्रोत तूच आहेस. तूच क्षणोक्षणी या समाधानरुपी शक्तीतून प्राणीमात्रांना भवसागरातून क्षीरसागरपर्यंत जाण्यास उद्युक्त करतेस.हे आई ती तूच आहेस.

२०) स्वामी तिन्ही जगाचा आईविना भिकारी हे जे लिहिलय ते सार्थ आहे. माझं स्वतःचं मत आहे की या जगात आई आणि गुरू सोडून कोणीही तुमच्यावर उपकार करत नाही. आई नऊ महिने गर्भात ठेवून आणि या देहातून देहातीत अवस्थेत आणि तिथून परमात्म तत्वांप्रत नेण्याचं कार्य मातृस्वरूप सद्गुरुच करतात. म्हणून मातृरूपातील या दोघांचे जीवावर अनंत उपकार असतात. या मातृरूपातील दोन्ही प्रकटिकरणात हे देवी तूच स्थित आहेस. तूच मातृत्व स्वीकारून जीवाला पंचमहाभूतरुपी देहात आणून तद्नंतर गुरू होऊन सुटकेचा मार्गही तूच दाखवतेस आणि पुनः मूळ स्वरूपात जीवाला घेऊन जातेस.

२१) जडदेहात आलेल्या जीवाला जशी तारणारी तू मातृरुप आहेस तशीच संसाररूपी चक्रात अडकवून प्रतिक्षण परीक्षा घेणारी भ्रांतिरुप तूच आहेस. जड जीवाला त्याच्या आत्मप्रचितीच्या मार्गात अनेक वेळा भ्रमित करून त्याच्या इच्छाशक्तीची , श्रद्धेची व दृढतेची परीक्षा घेणारी आई तूच आहेस. भ्रम व विभ्रम या चक्रव्यूहात अडकवून नन्तर गुरुरूपात सर्व समर्पण केल्यानंतर मोक्षाप्रत नेणारी तूच आहेस.

हे देवी या एकवीस शक्तीरूपात स्थित राहून समस्त भुतांच्या प्रगतीस पंचमहाभूतरूप देहातील या शक्तीद्वारे त्याला योग्य मार्गावर चालण्याची प्रेरणा देताना त्याच्या दृढतेची श्रद्धेची परीक्षा घेऊन योग्य जीवांनाच मोक्षाप्रत घेऊन जातेस. या तुझ्या सर्व रुपात आम्ही तुला सतत स्मरतो, पूजतो, प्रार्थतो की, हे देवी सर्व भुतांचा , जडजीवांचा उद्धार कर आई उद्धार कर.

भाग २ आणि अंतिम 
©® संकल्पना व लेखन : प्रसंन्न चिंतामणी आठवले
२०/१०/२०१९
9049353809